U ODBRANU NARODNOG TRILERA

Takmičenja pjevačkih talenata su postala sociološki fenomen iz kojeg se može mnogo saznati o našem vremenu. U našoj zemlji najpopularniji programi ove vrste su, očekivano, oni sa narodnom muzikom. U programu “Zvijezda možeš biti ti” televizjije Hayat, takmiči se Besim Mujić iz Orahovice kod Gračanice. On je jedan od onih momaka kakvi se mogu sresti u svakom bh. gradu – iskren, skroman, jednostavan. Besim je daleko od američkog kalupa poželjnog za ovakva takmičenja. Kod njega je sve malo nemarno – od oblačenja do frizure. Žiri koji sačinjavaju moje drage kolege, akademski muzičari, iz sedmice u sedmicu Besimu daju najmanje ocjene. Zamjeraju mu što on, iako vrlo muzikalan, pjeva sa trilerima. Ali Besim, uprkos tim slabim ocjenama, ide dalje zahvaljujući glasovima publike. Besim pjeva kao što pjevaju klasici tog pjevačkog stila: Šaban Šaulić, Sinan Sakić, Šemsa Suljaković, Mile Kitić. Drugi stilovi pjevanja u narodnoj muzici prihvaćeni su u “zvaničnoj” pop-kulturi (Severina, Ceca, Joksimović, Halid, Šaban Bajramović, Seka, Selma, Dragana, itd). Ipak, pjevanje sa izrazitim trilerima, još uvijek se smatra “šundom”. Istovremeno to je najpopularnija muzika koja se najčešće čuje u autobusima, kafanama, na benzinskim pumpama, na svadbama, sunetima, slavama, teferičima; na seljačkim imanjima i u klubovima u malim bh. mjestima. Pjesme izvođene tim stilom pjevaju o nesretnim ljubavima kao sve ostale pjesme, ali one, za razliku od drugih, imaju i specifičnu socijalnu notu. One često govore o siromašnom životu i teškoj sudbini autsajdera. Besim Mujić se iz sedmice u sedmicu bori za svoje mjesto pod zvijezdama uprkos tome što ga akademija vrlo jasno odbacuje. Zanimljivo je da se ljubitelji trilera ne protive mejnstrimu, simfonijskoj muzici ili džezu. Čini se da narod ima mnogo više razumjevanja i poštovanja za muzičku različitost od akademske zajednice. Country, Rihanna i Kanye West su prema “zvaničnoj kulturi”, eto, prihvatljiviji od Besima, Sinana i Jane.

Triler, specifični glasovni vibrato, karakterističan je za izvorno pjevanje u regionu od Hrvatske do Turske. Danijel Žontar, kompozitor, Aida Čorbadžić, sopranistica i ja smo nedavno u projektu “Pjesme o vodi, hljebu i ljubavi” istraživali ovaj pjevački stil i pokušali da ga spojimo sa klasičnim pjevanjem. Danijel je nazvao taj stil “balkando” paralelno sa italijanskim klasičnim stilom “bel-canto.”

Besim Mujić je pravi anti-heroj. On je tipčina anti-zvijezda. On je onakav kakvi smo mi, većina stanovnika u ovoj zemlji – nesavršen, pomalo smiješan, ali srdačan i dobrodušan. Besim je autentičan i zato se izdvaja. Njegova ljubav prema trilerima i ausajderskim pjesmama je iskrena. On se identificira s takvim pjesmama, kao što se u njima pronalaze stotine hiljada Bosanaca i Hercegovaca. Impresionira njegova istrajnost i njegova borba da bude prepoznat i priznat u savremenoj kulturi, a da se ne odrekne vlastite autentičnosti. On je neka vrsta punk-folk-a. Njegova snaga je upravo u tome što ga etablirana kultura odbacuje. Isto onako kao što naša politička i intelektualna kultura odbacuje pola miliona nezaposlenih i obespravljenih ljudi u ovoj zemlji. Da prafraziram jednog od bh. političkih lidera: Besim se “nije snašao”, kao što se većina Bosanaca i Hercegovaca “nisu snašli,” u rijeliti-šou-u u kojem živimo.

U jednoj emisiji televizije Hayat, Besim je rekao: “Ja kad izađem da pjevam, ja više ne mislim ni na muziku, ni na tekst, ni na emociju. Ja mislim samo na to šta će mi žiri reći. I to me zakoči. Bilo bi mi tako značajno da mi žiri kaže nešto dobro, da me podstakne.” Ova Besimova izjava mi se čini karakterističnom u vrijeme socijlanog bunta u kojem živimo. Mi, koji imamo posao, koji trenutno nismo socijalno ugroženi, moramo biti otvoreni kada “žiriramo” autsajderima iz Orahovice, Hajvaza, Bosanskog Petrovca, Rame, Lopara, Odžaka, Mrkodola, Jablanice, Milejvine, Živinica i drugih malih i većih mjesta u BiH. Ta otvorenost učiniće da vidimo u kakvoj zemlji živimo. To što ćemo vidjeti je drugačije od onoga što korporativni kapitalizam traži od nas da budemo. Upoznaćemo jednu anti-glamuroznu stvarnost. Ali to što ćemo naći je naše, zanimljivo i autentično. U svakom slučaju, to je realno, čak i kad je bolno. Mi od te autsajderske BiH treba da učimo ali i da je podučimo, bez patroniziranja.

U takmičenju za opstanak u našoj stvarnosti ja glasam za Besima Mujića. On je darovit mladi čovjek i izuzetna scenska ličnost. U vremenu koje dolazi, njegova kreativnost i istrajnost imaće svoje važno mjesto na paleti bh. različitosti. Meni se njegov pjevački stil sa trilerima jako sviđa. Ja vjerujem u njegov “balkando.”

Komentariši